İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun, Gazze Şeridinin güneyindeki Refah kentine düzenlenecek askeri operasyonun tarihinin belli olduğunu açıklaması üzerine ABD’den bir kez daha uyarı geldi.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller gazetecilere yaptığı açıklamada, 1,5 milyon Filistinlinin Refah’a sığınmış durumda olduğuna vurgu yaparak, “Refah’a yönelik geniş çaplı bir askeri müdahalenin bu siviller üzerinde son derece zararlı bir etkisi olacağına ve nihayetinde İsrail’in güvenliğine zarar vereceğine inandığımızı İsrail’e açıkça belirttik” dedi.
Fransa, Mısır ve Ürdün’den ortak çağrı
Öte yandan Gazze’deki savaşın sona ermesine yönelik uluslararası çağrılar da sürüyor. Fransa, Mısır ve Ürdün liderleri ortaklaşa kaleme aldıkları ve çeşitli gazetelerde yayınlanan bir makalede “derhal ateşkes” çağrısında bulundular ve İsrail’i Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah kentinde planladığı saldırıya karşı uyardılar.
Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Mısırlı mevkidaşı Sisi ve Ürdün Kralı Abdullah imzasıyla yayınlanan makalede “Gazze’deki savaş ve neden olduğu feci insani acılar derhal sona ermelidir” ifadeleri yer aldı.
Makale, “Kurbanların tahammül edilemez sayısı göz önüne alındığında (…) Gazze’de kalıcı bir ateşkese acil ihtiyaç olduğunu vurguluyoruz” denildi.
Üç lider BM Güvenlik Konseyi’ne de bir çağrı yaparak, ateşkesin “daha fazla gecikme olmaksızın tam olarak uygulanmasını” talep ederken, radikal İslamcı Hamas’ın elindeki rehineleri serbest bırakmasını istediler.
Netanyahu dün yaptığı açıklamada, “Zafer için Refah’ı ele geçirmek ve oradaki terör taburunu yok etmek gerekiyor” ifadelerini kullanmış, “Bu olacak ve tarihi de belli” demişti.
Ancak İsrail Başbakanı operasyon için öngörülen tarihi açıklamamıştı.
İsrail’in en yakın destekçilerinden ABD ve Almanya geçtiğimiz günlerde ve haftalarda İsrail yönetimini, Refah’a kara operasyonu yapılmaması konusunda defalarca uyarmıştı.
Refah’a 1,5 milyon Filistinli sığınmış durumda.Fotoğraf: Fatima Shbair/AP Photo/picture alliance
ABD’den yeni müzakere girişimi
ABD, Gazze savaşının sona ermesine yönelik girişimlerini de sürdürüyor. ABD basınında çıkan haberlere göre, Washington yeni bir uzlaşma önerisiyle dolaylı ateşkes müzakerelerinin olumlu sonuçlanmasına katkıda bulunmak istiyor.
Wall Street Journal’ın Arap arabuluculara dayandırdığı haberine göre, CIA Direktörü William Burns tarafından Pazar akşamı Kahire’de sunulan öneri, altı haftalık bir ateşkes çerçevesinde Hamas’ın Gazze Şeridi’nde elinde tuttuğu 100’den fazla rehineden 40’ını serbest bırakmasını, buna karşılık 100’ü İsraillileri öldürmekten ömür boyu hapse mahkûm edilmiş 900 Filistinli mahkûmun serbest bırakılmasını öngörüyor.
Wall Street Journal’in haberine göre Mısırlı ve Katarlı arabulucular Hamas ve İsrail’in yeni öneriye Salı akşamına kadar yanıt vermesini bekliyor.
Axios portalında yayınlanan bir haberde ise, önerinin kabul edilmesi halinde İsrail’in yerlerinden edilmiş Filistinli sivillerin Gazze Şeridi’nin kuzeyine dönüşü konusunda taviz vermek zorunda kalacağına işaret edildi. Haberde, anlaşmanın ilk aşamasında kadınlar, kadın askerler, 50 yaş üstü erkekler ve ciddi sağlık sorunları olan 50 yaş altı erkeklerin serbest bırakılmasının ABD’nin önerdiği anlaşma metninde yer aldığı belirtildi.
Refah’ta insani durum giderek kötüleşiyor. Fotoğraf: Abed Zagout/Anadolu/picture alliance
Üç aşamalı plan
AFP haber ajansı ise Hamas çevrelerine dayandırdığı haberinde Hamas’ın halihazırda üç aşamalı bir arabuluculuk önerisini incelediğini duyurdu.
Buna göre önerinin ilk aşaması Gazze Şeridi’nde altı haftalık bir ateşkes öngörüyor. İlk aşamada Gazze Şeridi’nde kaçırılan ve aralarında yaşlı, kadın ve çocukların da bulunduğu toplam 42 rehine serbest bırakılacak. Buna karşılık İsrail de 100 kadarı uzun ya da ömür boyu hapis cezasına çarptırılmış 900 kadar Filistinliyi serbest bırakacak.
Müzakereleri yakından takip eden bir kaynak ise AFP‘ye yaptığı açıklamada, teklifin ilk aşamasının, yerinden edilmiş Filistinli sivillerin Gazze Şeridi’nin kuzeyine geri dönmesini ve Filistin topraklarına her gün 400 ila 500 TIR’lık yardım sevkiyatı yapılmasını da öngördüğünü söyledi.
İkinci aşama ise önümüzdeki günlerde belirlenecek sayıda Filistinli mülteci karşılığında asker ve subaylar da dâhil olmak üzere tüm İsrailli rehinelerin serbest bırakılmasını içeriyor. Ajansa konuşan Hamas kaynağı, bu aşamada Gazze Şeridi’nin batısındaki El-Raşit sahil yolu ve doğusundaki Salah al-Din yolu üzerindeki İsrail askeri kontrol noktalarının da kaldırılmasının öngörüldüğünü ifade etti.
Anlaşmanın üçüncü bölümü ise kalıcı bir ateşkesi ve İsrail’in Gazze Şeridi’nden tamamen çekilmesini içeriyor.
dpa/TY,BÖ
DW Türkçe’ye engelsiz nasıl erişebilirim?
